1-9 Şubat 2020

Etkinliğe katılanlar:

1. Alper Ertürk
2. Ayça Erinç Yıldırım
3. Barış Öztaş
4. Cüneyt Atalay
5. Ece Saraoğlu
6. Kamil Urgun
7. Musa Batır
8. Siamak Pourkeivannour (ES)
9. Uğur Yıldırım (TS)

Bilgi için: uguryildirimugur@gmail.com

Malzeme listesi:

1. Kürek (çadır başına ikişer adet)
2. Kazma (kişi başına 1 adet)
3. Bipır (kişi başına bir birer adet)
4. Koşum ve kişisel teknik malzemeler
5. Sikkeler
6. Perlonlar
7. İp (1 çift yarım ip)
8. Buz burguları
9. GPS (2 adet)
10. Telsiz (4 adet)
11. Pusula (3 adet)
12. İlk yardım (Yeteri kadar coraspin ve reflor da aldık)
13. Çığ çubukları (kişi başına 1 adet)
14. Çadır tamir kiti

Fotoğraf 1: Alper hariç tüm ekip ve araç sahipleri Elyar ve Behruz'la bir aradayız. Sabalan, arka planda bulutlar içinde kalmış.

1) İran Azerbaycan'ı ve Tebriz:

Sabalan (Savalan) Dağı, İran Azerbaycan'ı bölgesinde yer alıyor. Bölgenin en önemli şehri ise Tebriz. Tebriz, kökleri çok eskilere dayanan bir şehir. Aynı zamanda, 2 milyona yaklaşan nüfusuyla, bu bölgenin ekonomik ve kültürel başkenti niteliğinde. Etkinliği aynı zamanda, Tebriz'i ve civarını gezip görmek için bir fırsat olarak değerlendirebilirsiniz. Dağa gitmeden Tebriz hakkında kısa bir araştırma yapmanızı öneririz.

2) Dağın yakınındaki kasabaya (Lahrud'a) kadar seyahat:

Sabalan etkinliği için dağın kuzeyinden yaklaşımı tercih ettik. Dağın kuzeyinden yaklaşmak için önce Tebriz'e, Tebriz'den Meşginşehr'e (Meshkin Shahr) ulaşmak gerekiyor. Meşginşehr'den arazi aracı tutarak (Lahrud'dan geçerek) rota için yürüyüşün başladığı Şabil tesisine gidebilirsiniz. Ya da önce Meşginşehr'e 30 km mesafede bulunan Lahrud (yerel ismi Ları) kasabasına ulaşıp, oradan arazi aracı tutarak Şabil'e ulaşabilirsiniz. Peki, Meşginşehr'e nasıl ulaşabiliriz? Bunun için birkaç alternatif var.

1. alternatif: Ankara'dan (direkt veya İstanbul aktarmalı) Tebriz'e uçakla gidip, Tebriz'den otobüsle veya araç tutarak Meşginşehr'e ulaşmak.

2. alternatif: Ankara'dan Ağrı veya Iğdır'a uçak veya otobüsle gidip, kara yoluyla Doğubayazıt Gürbulak Sınır Kapısı'ndan geçerek Tebriz'e, oradan da Meşginşehr'e ulaşmak. Biz bu yolu kullandık. 7 kişi uçakla, 2 kişi otobüsle seyahat ederek Doğubayazıt'ta buluştuk.

Bu alternatifi Harita 1'de görebilirsiniz. Gidişte; sınıra kadar Türkiye'den tuttuğumuz araçla gidip, sınırı geçince İran'dan araç tutarak devam ettik. Dönüşte bir Doğubayazıt firmasından araç tutarak, doğrudan Tebriz'den Doğubayazıt'a geldik. Bu firma Doğubayazıt-Tebriz, Tebriz-Doğubayazıt seferleri başlatmış. Bu şekilde gitmek çok daha rahat oluyor. Diğer türlü sürekli araç değiştirmek zorunda kalındığı için çok daha zor bir süreç yaşanıyor.

3. alternatif: Ankara'dan Van'a uçak veya otobüsle gidip, kara yoluyla Saray ilçesi Kapıköy Sınır Kapısı'ndan geçerek Tebriz'e, oradan Meşginşehr'e ulaşmak.

2. alternatifin 3. alternatife göre daha iyi olduğunu söylemek mümkün. Bunun iki nedeni var. Birincisi, Gürbulak'tan Tebriz'e olan yol, Kapıköy'den Tebriz'e olan yola göre daha iyi. İkincisi, güvenlik sorunları nedeniyle Kapıköy sınır kapısı ara ara kapanabiliyormuş.

Harita 1: Doğubayazıt, Tebriz ve Meşginşehr.

3) Tebriz ve Meşginşehr'in imkanları:

1. Tebriz'de ocak için tüp dahil her türden dağcılık malzemesini bulmanız mümkün. Şehirde ondan fazla outdoor malzemesi satan dükkân var.
2. Meşginşehr'de konaklamak ve her türlü yiyecek ve içecek temin etmek mümkün. Fakat tüp bulunması zor olabilir.

4) Dağa yaklaşım:

Yürümeye başlamak için öncelikle Şabil'e (Shabil) ulaşmanız gerekiyor. Şabil, 2600 metre irtifada bulunan bir termal tesis. Meşginşehr, Lahrud, Şabil ve Sabalan'ın haritadaki konumlarını Harita 2'de görebilirsiniz.

Harita 2: Şabil'e ulaşmak için, Meşginşehr'den veya Lahrud'dan arazi aracı kiralamanız gerekiyor. Lahrud-Shabil arası 24 km. Burayı kamp yüküyle bir tam günde ancak yürüyebilirsiniz.

Lahrud-Şabil arasında 24 km'lik bir yol var. Kamp yüküyle bu yolu yürümek için bir tam gün ayırmanız gerekir. Bu yol, kış koşullarında rüzgârın süpürüp yola topladığı kar nedeniyle sık sık kapanıyor. Kar yağmayan bir dönemde bile yolun kapanması mümkün. Meşginşehr'den veya Lahrud'dan tutacağınız araçlar arazi aracı olmak zorunda. Bölgede, bu yol için genellikle eski Land Rover arazi araçları kullanılıyor. Bu araçları kullanan kişiler, yolda aracın başına bir şey gelse bile, aracın herhangi bir yerini tamir edebilme yeteneğine sahip müthiş insanlar! Kış koşullarında, dağ tepe demeden, her koşulda ilerleyerek sizi Şabil'e ulaştırmaya ant içmiş gibiler. Araçlar bazen yoldan, yolun derin karla kaplı olduğu koşullarda ise araziye vurarak devam ediyor. Çok keyifli bir off-road yolculuğundan sonra, şansınız iyi giderse Şabil'e ulaşabiliyorsunuz. Tabi taze kar yoksa. Sabalan'a toplu tırmanış şenliği gibi özel bir dönem olursa bu yolu greyderle açmaları da mümkün. Öyle bir döneme denk gelirseniz işiniz daha kolay olacaktır.

Tutacağınız Land Rover arazi araçlarına en fazla 5 kişi binmekte fayda var. Daha fazlası bu koşullar için pek uygun değil. Hatta iki adet arazi aracı tutmanız çok büyük bir avantaj sağlayacaktır. Araçlardan biri, kara saplanıp çıkamazsa, diğeri onu çekip çıkarıyor. Biz önce tek araçla yola çıkmıştık. Tek araç yolda kalınca, aracın sahibi Behruz ikinci bir araç daha çağırdı ve yola öyle devam ettik. Fotoğraf 2'de Lahrud-Şabil arasında arazi araçlarıyla ilerlerken çektiğimiz bir fotoğrafı veriyoruz.

Fotoğraf 2: Lahrud'dan Şabil'e giderken... Araç sahiplerinden Elyar kürekle derin karı temizliyor.

5) Şabil ve imkanları:

Şabil, yukarıda belirttiğimiz gibi 2600 metre irtifada bulunan bir termal tesis. Buraya yaz aylarında çok sayıda kişi kaplıca turizmi için geliyormuş. Fakat kışın termal tesiste sadece bekçiler bulunuyor. Yine de kış döneminde burası sürekli açık. Belirli bir ücret karşılığında, mat ve tulumlarınızla konaklamak mümkün.

Fotoğraf 3: Şabil'in yarım kalan telesiyej hattı bölgesinden görünümü.

Fotoğraf etkinliğimizden farklı bir dönemde çekilmiştir. Ayrıca burada fazla eşyalarınızı da bırakabilirsiniz. Termal tesisin havuzları kış aylarında da açık. Dağ dönüşü sıcak su havuzunda keyif yaparak dağın yorgunluğunu atabilirsiniz. Fotoğraf 3'te Şabil'e ait bir fotoğrafı veriyoruz.

6) Şabil'den zirveye:

1. Bu raporda dağa kuzeyden yaklaşımla batı yüzü rotasını tarif edeceğiz. Yukarıda da belirtiğimiz gibi bu rotayı tırmanmak için öncelikle Şabil'e ulaşmak gerekiyor. Uydu Görüntüsü 1'de görüleceği gibi batı yüzü rotasını dört bölüme ayırdı.
2. Uydu Görüntüsü 1'de; 1. bölüm Şabil'den Havendi yaylasına gidişi, 2. bölüm Havendi yaylasını, 3.bölüm 1. kamptan 2. kampa gidişi ve 4. bölüm 2. kamptan zirveye gidişi gösteriyor. Şabil 2600 metre civarı bir irtifada, 1. kamp 3500 metre civarı bir irtifada, 3. kamp ise 4200 metre civarı bir irtifada yer alıyor.
3. Rotanın 1. bölümü için Şabil'den çıkıp dağa (güneye) doğru ilerlemek gerekiyor. Şabil'den bakılınca, dağ istikametinde tamamlanmamış bir telesiyej hattı göreceksiniz. Telesiyej direklerinin olduğu bu kısmı Fotoğraf 4'te verdik. Bu hattın bulunduğu kısım kamp kurulamayacak kadar dik. 3100 metreler civarında eğim azalıyor ve Havendi yaylasına varılıyor. Havendi yaylasına ait bir fotoğrafı Fotoğraf 5'te görebilirsiniz.
4. Buradan itibaren rotanın 2. kısmı başlıyor. Havendi yaylasının neredeyse tamamı kamp kurmaya uygun. Ancak eğer mümkünse bir sonraki günü düşünerek 3500 metrenin üzerine çıkmakta fayda var. Biz de öyle yaptık. Kampı 3600 metre civarında kurduk. Havendi yaylasının sonuna geldiğinizde önünüze dikleşen tepelikler çıkıyor. Biz, bu tepeliklere yaklaşınca batı yönünde ilerleyerek, görece korunaklı bir bölge bulup kampı oraya attık. Kamp yerimize ait bir fotoğrafı Fotoğraf 6'da veriyoruz.
5. Havendi yaylası bitince batıya doğru ilerlenerek 2. kampa giden sırt hattını yakalamak gerekiyor. Burası çizimdeki 3. kısım oluyor. Sırt yakalanınca güney yönünde ilerlenerek Kartal Taşı olarak da bilinen 2. kampa ulaşılıyor. Bu kampta küçük bir barınak da var. Sırt hattına ait bir fotoğrafı da Fotoğraf 7'de görebilirsiniz.
6. 2. kampa ulaşınca doğu yönünde ilerlenerek dağın batı yüzünden zirveye varılıyor. Dağın zirvesinde, kalderada, bir göl bulunuyor. Kışın bu göl üzerinde kamp kurmak mümkün. Kalderadaki gölün fotoğrafını da Fotoğraf 8'de veriyoruz.
7. Rotanın iki kısmında dikkatli olmak gerekiyor. Birinci kısım, 1. kamptan 2. kampa gidişteki sırt hattı. 4 bin metrelere yaklaşınca sırt hattı inceliyor. Şiddetli rüzgâr, tipi veya sis olduğunda buradan dikkatli geçmelisiniz. Çıkış yönünde sırtın soluna (doğuya) doğru düşerseniz epey bir yuvarlanmanız mümkün.

İkinci dikkatli olunması gereken bölüm de 2. kamptan zirveye giden etap. Bu bölümde eğim 40-45

dereceleri buluyor. Sert kar veya buz koşulları olursa mutlaka krampon kullanılması gerekir.

Uydu Görüntüsü 1: Sağdaki numaralandırmış rota batı yüzü rotasını gösteriyor. Biz bu rotadan tırmandık. Soldaki rota ise kuzeyden yaklaşımla klasik rotayı gösteriyor.

Fotoğraf 4: Tamamlanmamış telesiyej hattında ilerlerken. Telesiyej hattı Şabil'in yakınlarından başlıyor.

Fotoğraf 5: Havendi yaylasından bir görünüm. Ekibimiz moladan kalkarken.

Fotoğraf 6: 1. kamp yerinde sabah... Zirve, görülen tepelerin arkasında kalıyor. Sabah kalktığımızda hava görece iyiydi. Ama 2. kampa doğru ilerlerken bizi sert bir rüzgâr karşılayacaktı

Fotoğraf 7: 2. kampa giden sırt hattı. Şiddetli rüzgâr, tipi veya sis olduğunda buradan dikkatli geçmelisiniz.

Fotoğraf 8: Dağın zirvesindeki (kalderadaki) göl. Fotoğraf etkinliğimizden farklı bir dönemde çekilmiştir.

7) Etkinliğimiz:

1. Tebriz'e 1 Şubat akşamı geç vakitte vardık. Saat 12'ye geliyordu. Siamak'ların evine yerleştik. Ekip kalabalık olduğu için eşyaları taşımak ve yerleşmek epey uzun sürdü. Yatışımız gece ikiyi buldu. 2 Şubat'ta en azından Havendi yaylasına varmayı istiyorduk. Bunun için çok erken yola çıkmak gerekiyordu. Fakat bir önceki gün çok yorulduğumuz ve çok geç yatabildiğimiz için erken kalkmayı tercih etmedik.
2. Lahrud'a (Ları) vardığımızda saat gün ortasını biraz geçmişti. Bir tane arazi aracı tutup dokuz kişi yola çıktık. Fakat biraz ilerleyince yolun yer yer kapanmaya başladığını gördük. Aracın sahibi Behruz yol dışına çıkarak, karın az olduğu yerlerden ilerlemeyi denedi. Fakat aşırı zorlanmadan ötürü araç arızalandı. Bunun üzerine Behruz bize ikinci bir araç daha çağırmayı teklif etti. İki araç olunca hem araç başına düşen yük azalacak hem de aracın biri kara saplanırsa diğeri onu çekebilecekti. İkinci araç gelince, önce Behruz'un aracını tamir ettiler. Ardından yola koyulduk. Çok zevkli ve çoğunluğu off-road bir yolculuktan sonra havanın kararmasına yakın bir saatte Şabil'e vardık. Gece tesiste kalmaya karar verdik. Tesiste bize bir oda verdiler. Matların üzerinde yatarak geceyi o odada geçirdik.
3. 3 Şubat'ta sabahı kahvaltımızı yaptıktan sonra yola koyulduk. Hava raporlarını kontrol etmiştik. Hava tahminlerinde, rüzgârın iki gün boyunca 30 km/h civarında olacağı, üçüncü gün etkisini artırarak iyice şiddetleneceği bilgisi vardı. Bu şartlar altında en azından 2. kampa varmayı umarak yola koyulduk. 2. kamp yerinde konteyner bir barınak olduğunu biliyorduk. O gün rahat bir şekilde 1. kampa ulaştık. Ekipte herkesin keyfi yerindeydi. Fakat kampa yaklaştıkça rüzgâr etkisini artırmaya başlamıştı. Kampı kurarken de rüzgârın etkisini iyice hissettik. Çadırları kurarken, tenteleri uçurmamak için epey dikkatli olmamız gerekti. Rüzgâr gece de devam etti. Hava ertesi gün için pek ümit vaat etmiyordu.
4. 4 Şubat sabahı 1. kamptan ayrıldık. Sabah hava rüzgarlıydı ama çok kötü değildi. 2. kampa bir şekilde ulaşma ümidimiz vardı. Fakat yükseldikçe ve saat ilerledikçe rüzgâr etkisini iyice artırmaya başladı. 4 bin metreye yaklaşırken sırtın inceldiği bölgeye geldik. Buradan itibaren rüzgâr çılgın gibi esmeye başlamıştı. Kısa bir değerlendirme yaptık. Ertesi gün rüzgâr etkisini daha da artıracaktı. 2. kampa varsak bile orada mahsur kalmamız işten bile değildi. Bu şartlar altında 3900 metre civarından dönme kararı aldık. Döndüğümüz noktada bir fotoğraf çektik. Bu ana ait bir fotoğrafı Fotoğraf 9'da veriyoruz. İyi ki dönme kararı almışız. Ertesi gün bulutlar dağı tamamen kapatmış ve rüzgâr etkisini iyice artırmıştı. Takip eden günlerde rüzgâr hızı 100 km/h'lik hızlara kadar ulaştı. Ve bu kötü hava 4-5 boyunca devam etti. Dağdan tam zamanında kaçmış ve kendimizi kurtarmıştık! O gün öğleden sonra Şabil'e ulaştık. Gece termal havuza girerek keyif yaptık. Dağda hava gittikçe kötüleşiyordu ama su inadına sıcacıktı. Hayat böyle bir şey demek ki. Birbirine bu kadar zıt şeyleri yanyana sunabiliyor! Bir tarafta sert rüzgarlar, diğer tarafta 50 derecelik termal havuz...
5. 5 Şubat'ta Behruz ve Elyar bizi almaya geldi. Önce Meşginşehr'e gittik. Orada yemek yedik. Sonra otobüse binerek Tebriz'e döndük. Gece yine Siamak'lerin evindeydik. Tebriz'i gezmek için önümüzde kocaman 2 gün vardı...

Fotoğraf 9: Sırt hattından döndüğümüz ana ait bir fotoğraf. Sert rüzgâr nedeniyle canımızdan bezmeye başlamıştık!

8) Önemli notlar:

1. İlk gün Meşginşehr'e gitmek iyi bir fikir olabilir. Eğer öyle yaparsanız ertesi gün 1. kampa ulaşma şansınız daha yüksek olacaktır. Tebriz'den yola çıkıp, o gün 1. kampa veya 1. kampa yakın bir yere ulaşmak istiyorsanız; Tebriz'den en geç sabah 6'da yola çıkmanız gerekir. Bu da gece 4'te uyanmak demek.
2. Şabil için iki arazi aracıyla yola çıkmak çok iyi olur. Bunun gerekçesini yukarıda açıklamıştık.
3. c. Kış aylarında dağın kuzey tarafından (yani Şabil tarafından) yaklaşmak daha avantajlı. Kış aylarında güney tarafından yaklaşmanın çok daha zor olduğunu öğrendik. Çünkü kışın güneyden araçla yaklaşmak mümkün olmuyor. Ama yazın güneyden de araçla yaklaşmak mümkün olabiliyormuş.
4. Doğrudan Doğubayazıt'tan araç tutarak Tebriz'e veya Meşginşehr'e ulaşabilirsiniz. Bunun için önceden bağlantı kurmak gerekiyor. Önce Doğubayazıt'tan bir araç tutup sınır kapısına, oradan sınır geçişi için ikinci bir araç ve son olarak da Tebriz'e doğru gitmek için üçüncü bir araç tutmak çok daha zahmetli ve yorucu oluyor
5. İran'ın bu bölgesinde Azeriler yaşadığı için dil sorunu olmadan hayatınıza devam edebilirsiniz.
6. Telefon iletişimi için Siamak'ın İran hattını kullandık. Şabil'in doğusundaki bir tepede baz istasyonları var. Burayı gören bölgelerde telefon çekiyor.
7. Dağın kuzeyinde buzul da var. Buzul rotaları için tırmanış planı da yapılabilir. Tabi buzul ancak yaz sonuna doğru kendini tamamen gösterecektir.

9) Teşekkürler:

Ekip arkadaşımız Siamak'in Tebrizli olması ve Sabalan'a daha önce defalarca tırmanmış olması işimizi çok kolaylaştırdı. Hem şehirde hem de dağda. Teşekkürler Siamak...

Ayrıca Siamak ve ailesi Tebriz'de bize evini de açtı. 9 kişilik bir dağcı ekibini bir evde ağırlamak hiç de kolay bir iş değil. Siamak ve ailesine ne kadar teşekkür etsek az. Annesi Eşref, babası Yakup ve kardeşleri bizi evlerinde çok iyi ağırladılar. Konukseverliği, içten çabası ve harika yemekleri için annesi Eşref Hanım'a özellikle teşekkür etmek isteriz.

Fotoğraf 10: Ekibin bir kısmı termal havuzun başında