Tırmanış İpleri

Dağcılıkta kullanılan ipler ana ipler ve yardımcı ipler olmak üzere ikiye ayrılır.

• Ana İpler

  • Dinamik İpler
    • Tam İp
    • Yarım İp
    • İkiz İp
  • Statik İpler

• Yardımcı İpler

• Perlon
• Pürsik

İp Türü	Çap (mm)	Ağırlık (g/m)	UIAA Düşüş Standardı
Kalın Tek İpler	10.1 - 11 mm	65 - 77 g/m	10 - 17 düşüş
Normal Tek İpler	9.5 - 10 mm	60 - 64 g/m	7- 9 düşüş
İnce Tek İpler	8.9 - 9.4 mm	52 - 59 g/m	5 - 6 düşüş
Yarım İpler	8 - 9 mm	41 - 53 g/m	6 - 16 düşüş
İkiz İpler	7 - 8 mm	37 - 42 g/m	12- 19 düşüş
Statik İpler	9 - 13 mm

Dinamik İpler

Tırmanışlarda kullandığımız ipler dinamik iplerdir. Yani esneyerek dinamik yüklere(mesela tırmanıcını düşmesi) dayanmak üzere tasarlanmışlardır. Genel kullanım için geçerli olan standard %30 oranında esneyebilen iplerdir. Kullanım alanına ve görevine göre 8-11 mm çapında yaklaşık 50-60 m uzunluğundadırlar. Kullanımlarına göre tam ipler, yarım ipler ve ikiz ipler olarak ayrılırlar.

1-)Tam İpler

Tam ipler tek başlarına lider düşüşü kaldırabilecek şekilde tasarlanmışlardır. Bunlarda kalınlıklarına göre sınıflandırılırlar (bakınız yukardaki tablo).

Yıpranmaya ve yoğun kullanıma karşı dayanıklıdırlar. Mantosu daha kalındır, kayalarda kesilmelere karşı daha dayanıklıdırlar. Ancak, ip oldukça ağırdır ve lider tırmanırken sürtünmesi daha fazladır. Bu açıdan uzun duvar tırmanışlarında pek tercih edilmez. Daha çok kapalı tırmanış duvarları, yoğun top-rope kullanımları için idealdirler.

En yaygın kullanılan tam iplerdir. Ne çok ince ne de çok ağırlardır. Birçok emniyet aletiyle sorunsuz çalışırlar. Kısa lider tırmanışlar, geleneksel kaya tırmanışları ve alpin çıkışlarda kullanılabilirler.

Bu ipler iki ip taşımak istemeyen tırmanıcılar için hafifliğiyle avantajlıdırlar. Uzun ve zor boltlu rotalarda, lider tırmanıcıya binen ağırlığı düşürmede oldukça faydalıdırlar. Ancak, çabuk yıpranmalarından ve toplamda taşıyabilecekleri düşüş sayısı az olduğundan yoğun kullanım için uygun değildir. Bir dezavantajları da ince çaplarında dolayı emniyetçi eline daha fazla yük bindirmeleridir. Kullanılacak emniyet aletinin bu iplerin çapına uygun olup olmadığı mutlaka kontrol edilmelidir.

2-)Yarım İpler

Yarım ipler, dolambaçlı uzun duvar rotaları için idealdir. Yarım İp Tekniği ile ipteki sürtünme ve düşüş anında malzemeye binen yük azaltılır. İki ip kullanıyor olmanız güvenliği arttırdığı acil durumlarda da oldukça faydalıdır. Ayrıca, yarım ipin en büyük avantajı iniş yaparken iplerin ucuca eklenmesiyle tek seferde çok daha uzun inişler yapılabilmesidir. Dezavantajı iki yarım ipin fazladan olan ağırlığıdır. Ayrıca, iki iple emniyet almak ve lider tırmanmak görece daha zordur. Dikkat, iki yarım ipin lider tırmanışda tek ip gibi kullanılması ipdeki esneme miktarını düşürecek size ve emniyet malzemelerine daha fazla yük binmesine neden olacaktır.

3-)İkiz İpler

Bu ipler yarım iplerden daha incedirler, Ancak tek başlarına lider düşüşü kaldıramazlar. O açıdan tırmanış sırasında her zaman iki ip birlikte kullanılmalıdır. İniş için gene ipleri ucuca ekleyerek daha uzun inişler yapılabilir.

Statik İpler

Esneme özelliği olmayan(ya da kısıtlı olan %6-7) dayanıklı kalın iplerdir. Genellikle beyaz renklidirler. Tırmanış için kullanılmaz. İniş, kurtarma, ipte yapay tırmanma durumlarında tercih edilir. 200 m'ye kadar makaralar halinde bulunabilir.

Malzeme Bakımı

İpler dağ faaliyetlerinde; düşüşümüzü durduran, iniş yaparken güven veren güçlü, kuvvetli bir yol arkadaşıdır. Ama unutulmamalıdır ki bu güçlü kuvvetli ipler çok hassastırlar aslında. İpinize iyi bakmazsanız ipinizden fazla bir şey beklemeyin!

Dağcılık ve kaya tırmanışı aktiviteleri doğası gereği aşırı sıcak, aşırı soğuk, buzlu, ıslak, nemli, tozlu, topraklı olabilir ve bunların hepsi ipin ömrünü kısaltan ipi yıpratan koşullardır. Doğayı değiştiremeyeceğimize göre bizim bu konuda önlemler almamız ve bakım onarım işlemleri yapmamız lazım. Etkinlik sırasında ve etkinlik sonrasında yapılması gereken şeyler olarak ikiye ayırabiliriz konuyu. 

1-) Etkinlik sırasında sıkça kullandığımız dinamik ipler tozlandığında bu toz ve toprak partikülleri ipin mantosundan çekirdeğine doğru yol alır. Lider tırmanış mı yapıyorsunuz? Düşüş sırasında ipiniz şokunuzu emerken bir yandanda üzerine boca olmuş tozu toprağıda emer. Ve bu geri dönüşü olan bişey değil yani o partiküller artık mantonun içindeler. Ama bu olayın olması rahatça önlenebilir birşeydir. İp çantası veya ipin altına serilen bir mat işin rengini(ipin rengini) değiştirebilir. Ekspedisyon etkinliklerinde ip taşınırken bir poşetin içine koyulması ve kamptayken çantadan çıkarıp çadıra koymak gerekir. Yine çadırdayken ipi poşetle saklamak ve üzerine bi iki delik delmek yararlı olur. Eğer ekspedisyonlarda ip ıslaksa çadırın iç tentesinin etrafına sararak veya kendinizi feda edip ipi altınıza tek kat olarak serip yatarak kurutabilirsiniz. 

 2-) Etkinlik sonrasında ipin her etkinlikten sonra mutlaka havadar, güneş ışığından uzakta, ısı kaynağından uzak(kalorifer peteği dahil) biryerde havalandırılması gerekir. bunu yaparken ipi tamamen açarak ip üst üste gelmeyecek şekilde yanyana dizmemiz en iyi sonucu verir. Bunu bir masanın üzerinde yapabilirsiniz.

Etkinlikler haricinde ipin genel durumuna bakıldığında çok pislenmişse eğer ipi yıkamak gerekir. Bu yıkama işlemi çeşme suyuyla, hiçbir kimyasal veya bitkisel bir katkı kullanmadan yapılmalıdır. Yıkama işlemini kısaca anlatırsak eğer, ipin bir bölümü alınır ve çeşmeye tutulur sonra gerekirse yumuşak bir süngerle ip silinir ,su dolu kovanın içine salınır, bu işlem böyle devam eder kovanın içinde biraz bekledikten sonra kurutmaya başlamak gerekir. Bir masaya zeminden eğim verdikten sonra ip hatları yanyana ve birbirine değmeyecek şekilde dizilir ve kurumaya bırakılır.

Bunların haricinde ipi kullanmadan önce mutlaka kontrol ediniz. Sık kullanılan kontrol yöntemi şudur ki; ipi 3-5 cm çapında bir yarım halka oluşturarak parmaklarla ipte ki kırılmaları farketmeye çalışmak şeklindedir.